Een blik op de inhoudstafel van dit tiende jaarboek laat opnieuw een wel zeer verscheiden inhoud vermoeden. En dit is inderdaad ook het geval. We ontmoeten er Joris van Severen – en zijn beweging - zowel in de intieme als in de openbare sferen van hun bestaan. Komen achtereenvolgens onder de schijnwerper te staan:

• De Stichting Joris van Severen, die instaat voor de jaarlijkse herdenkingsmis in de abdij van Steenbrugge te Assebroek, richt daarnaast sporadisch een causerie in over een thema dat kadert binnen haar doelstellingen. In 2003 voerde Vik Eggermont daar het woord. Zijn causerie droeg de titel Joris van Severen als opvoeder en het Verdinaso als vormingsbeweging. Aan de hand van getuigenissen toont hij aan hoezeer beide omschrijvingen adequaat weergeven waar het Joris van Severen om te doen was en op welke wijze hij in zijn opzet slaagde.
• Daarop aansluitend volgt het tweede en afsluitende deel van Romain Vanlandschoots diepgravende studie Van syndicalisme naar corporatisme: Juul Declercq (1897-1955). De lange weg vanACV naar Verdinaso 1918-1932. Hierin staat vanzelfsprekend de werkzaamheid van Juul Declercq centraal, maar we vernemen tevens langs welke soms grillige wegen Joris van Severen zijn invloed uitoefende, hoe hij ideëel evolueerde en deze evolutie uiteindelijk gestalte gaf in een eigen formatie: het Verdinaso.
• De volgende bijdragen vormen de acta van ons 4e Colloquium Joris van Severen dat plaats vond in de abdij te Zevenkerken op 9 oktober 2004. Geopend wordt met het Ten geleide uitgesproken door Vik Eggermont, de huidige voorzitter van het Studiecentrum Joris van Severen. Hierin roept hij vooreerst de herinnering op aan en de verdiensten van zijn voorganger Jef Werkers, die ons kwam te ontvallen op 25 mei 2004. Hij refereert tevens ook naar de banden van Joris van Severen met de abdij van Zevenkerken.
• In Joris van Severen en de Sint-Andriesabdij van Zevenkerken gaat Kurt Ravyts dieper in op dit gegeven. Hij schetst het ontstaan en de belangrijke rol van deze Benedictijnerabdij en de eraan verbonden abdijschool en staat uitgebreid stil bij de aldaar op 22 november 1936 gehouden conferentie over De rol van de adel in deze tijd. Op uitnodiging van Dom Emmanuel de Nève nam ook Joris van Severen deel aan deze gesprekken met vertegenwoordigers van de aristocratie.
• Daniël Vanacker, die instond voor inleiding en annotaties van Van Severens oorlogsdagboek Die vervloekte oorlog, sprak op het colloquium over Joris van Severen en de Frontbeweging. In de betreffende historiografie heerste hieromtrent nogal behoorlijk wat onduidelijkheid. De auteur komt tot het besluit dat Joris van Severens rol binnen de organisatie eerder beperkt bleef. Zijn rol bestond vooral in de invloed die hij op zijn onmiddellijke omgeving uitoefende. Dit doet onwillekeurig denken aan het thema opvoeden, als door Vik Eggermont geschetst in zijn inleidende bijdrage.
• Op het terrein van de Van Severenstudie werd totnogtoe bijzonder weinig aandacht besteed aan de rol van Van Severen in het Belgisch parlement. Paul Meeus brengt daar verandering in met zijn studie over de Parlementaire initiatieven en tussenkomsten van Joris van Severen in de Kamer van Volksvertegenwoordigers 1921-1929. Vooral op basis van de Parlementaire Handelingen van de betrokken jaren bracht hij die werkzaamheid minutieus in kaart. Hij staat daarbij vanzelfsprekend uitgebreid stil bij de “brandrede” van 29 november 1928, toen Van Severen in een striemend – in het Frans gehouden – betoog zijn weerzin ten overstaan van het heersend bestel verwoordde.
• “Lest but not least” kwam Bart Coppein aan het woord. In Het Archief en het Fonds Joris van Severen in het Universiteitsarchief te Leuven brengt hij een Status Quaestionis van de door hem verrichte werkzaamheden op het vlak van inventarisatie. Hij schetst uitgebreid de voorgeschiedenis en de wijze waarop het Fonds Joris van Severen tot stand kwam. Uit zijn relaas onthouden we vooral hoeveel hij binnen de hem toegestane beperkte termijn wist te realiseren. Op termijn zullen als deze werkzaamheden resulteren in een Gesammtinventar. In afwachting daarvan zullen in 2006 twee door hem afgeronde inventarissen, respectievelijk van het Fonds en het Archief Joris van Severen gepubliceerd worden.
• In het traditiegetrouwe het jaarboek afsluitende gedicht komt andermaal Hendrik Carette aan het woord met een impressie rond de kiosk te Abbeville.

______________________

N.a.v. Jaarboek Joris van Severen 10 (2006); uitgegeven door het Studiecentrum Joris van Severen. Gen., 208 pp., ISBN 90-76057-09-5. Ledenprijs: 25 €; niet-leden: 30 € (+ 3 € verzendkosten).